13.Bölüm Kitap Özeti:

YAZMA ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Okullarda Öğrencilerin Yazma Becerilerinin Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesi

Yazma Becerisinin Geliştirilmesinde Değerlendirmenin Önemi ve İşlevi

  Okullarda verilen yazma eğitimi çoğunlukla geleneksel anlayış çerçevesinde yürütülmektedir. Basmakalıp, önemsiz bir detay olarak işlenen bu dersler, öğrenciler tarafından da önemsenmemektedir. Yazma eğitimi amaçlı yapılmalıdır ve yazma sürecinden değerlendirme sürecine kadar öğrenen merkezli eğitim anlayışı ile yürütülmelidir. Ölçme ve değerlendirme, hedeflenen kazananlara ulaşılıp ulaşılmadığı için vardır. Değerlendirme ürün odaklı olmamalıdır, süreç odaklı olmalıdır. Türkçe öğretmenleri öğrencilere yazma becerisini kazandırmakla mükelleftir, görevi yazı yazdırmak değildir. Değerlendirme aşamasında adil olmalı ve öğrenciler arasında kıyaslama yapmamalıdır.

Yazılı Sınav Uygulaması ve Sınav Sorularının Hazırlanması:

 Öğretmen önce neyi ölçeceğini belirlemelidir ve öğrencilerin kazanımlara ulaşıp ulaşmadığı sınanmalıdır. Öğrencilerin süreç boyunca gösterdikleri performans araçları görüşme formu gibi göz önünde bulundurularak süreç değerlendirmesi yapılmalı ve yazılıda yazdığı kompozisyon üzerinden de ürün değerlendirmesi yapılmalıdır. Sınavlar sonuç değerlendirmek için vardır.  Sınavlarda, metin soruları, dil bilgisi, yazım ve noktalama soruları ve kompozisyona dair sorular olmalıdır.

Sınav Sorularının Düzeyleri:

  Öğrencilerin kazanımlara ulaşıp ulaşmadığı belirlenmek için öğrenciler sınavlar yoluyla sınanır. Sınav sonuçları öğretmenin başarılı olup olmadığını ortaya çıkarır. Öğretmenin hazırlayacağı sorular eğitim sürecinde yapılan etkinliklerle öğrencide görülmesi hedeflenen kazanımları sınayacak sorulardan oluşturmalıdır. Öğretmen sınavda neyi ölçeceğini iyi tespit etmelidir. Kazandırılmak istenen hedeflerin farklı düzeyleri olacağı unutulmamamladır. Öğretmen bu doğrultuda hazırlamalıdır soruları. Öğrenme çıktılarının belirlenmesi için Bloom Taksonomisi kullanılabilir. Bloom Taksonomisinin Bilişsel Süreç Boyutu, hedeflerin belirlenmesi açısından günümüzde popülerdir.  Bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme olmak üzere altı seviyeden oluşmaktadır. Hedefleri belirlemek ve onları sınamak için sorular bu seviyelere göre hazırlanır.

Öğrencilerin Yazma Çalışmalarını Değerlendirmede Kendi Görüşlerine Başvurma:

   Öğrencilerin görüşlerinin alınmasıyla, öğrenci merkezli eğitim kapsamında etkileşimi bir süreç meydana gelir ve öğrencinin yazmaya istek duyar. Öz, akran ve grup değerlendirmeleri yapılarak öğrenci eğitimin merkezinde tutulmalıdır.

Öz Değerlendirme:

 Öğrencinin kendi becerisi yönünde görüş belirtebilmesidir. Bu değerlendirme ile öğrenci yazma sürecini içselleştirecektir.

 

Yazıyı Gözden Geçirme,  Düzeltme ve Geliştirme Çalışmaları:

  Yüzeysel ve içerik yönünden gözden geçirme vardır. Gözden geçirme bir nevi yazıyı yeniden şekillendirmektir. Yazılanlar gözden geçirilerek eksiklikler giderilir. Yazılan yazı biçimsel, içeriksel, düşünsel ve anlatısal açıdan gözden geçirilir.

Akran Değerlendirme:

   Öğrencilerin geri bildirim alabilmesinin yanında, eleştirel gözle bakmasını sağlar. Farklı çalışmaları görmesi için fırsat sunar. Akran çalışması ile öğrenciler grup çalışmasını öğrenir ve özgüven kazanırlar.

Grup Değerlendirmesi:

  İşbirliği çalışmasıdır. Katılımcı yaklaşıma dayanır. Gözden geçirme imkânı sunar ve bunu daha etkili yapar.

Yazma Sürecinde Öğretmenlerce Yapılan Değerlendirme Çalışmaları:

 Öğrenme –öğretme sürecinde süreç ve ürün odaklı değerlendirme yapılır.  Öğretim hedefine uygun değerlendirme yapar, öğretmen. Öğretmen performans ve proje gibi alanları alternatif ölçme araçları ile ölçer. Değerlendirme etkinliği, kazanımlara ulaşılıp ulaşılamadığını görebilecek bir araç olduğu için çok önemlidir. Öğrenci ve öğretmenin başarı düzeyini belirlemektedir. Yazma becerisinin kazanımında süreç, ortaya koyulan üründe ürün değerlendirmesi yapılmalıdır. Analitik ve bütünsel puanlama türleri vardır. Temel özellikli puanlama da vardır.

Holistik (Bütüncül):

  İstenen özellikleri bir puan ile değerlendirmeyi hedefleyen yaklaşımdır. Bütüne odaklanıldığı için bazı alt beceriler gözden kaçabilmektedir. Bu doğrultuda alt becerilerin de değerlendirilmesi gerektiğini düşünen birçok araştırması vardır ve bu yaklaşımın yüzeysel olduğunu düşünmektedir.

Analitik (Çözümleyici):

 Alt becerileri de dikkate alan ayrıntılı değerlendirme yaklaşımıdır. Öğrencinin yazma becerisine yönelik ayrıntılı bir değerlendirme yapılmış olur bu yaklaşım ile. Zaman alsa da kullanışlı bir özelliği vardır.

Bütüncül (Holistic) Rubrik Kullanılacak Durumlar:

·         Yaş düzeyi küçük öğrencilerde

·         Performans ödevi verildiği genel durumlarda

Analitik Rubrik Kullanılacak Durumlar:

·         Çok boyutlu performans ödevlerinde

Dereceli puanlama anahtarı geliştirme aşamaları:

·         Hangi amaçla oluşturulduğuna dikkat edilmelidir.

·         Belirlenen kazanıma yönelik ölçüt geliştirilmelidir.

Yazıyı Düzeltmek ve Geri Bildirimde Bulunma:

  Öğretmenin verdiği dönütler yazma becerisi kazanım süreci için önem arz etmektedir. Düzeltme ve geri bildirimler öğrencinin ortaya koyduğu ürüne nitelik katar.

Yazma Çalışmalarının Kontrol Edilmesi ve Düzeltilmesi:

  Düzeltmek, yazıyı düzgün bir hale getirmektir. Yazma çalışmaları için düzeltme önem arz etmektedir. Kontrol etmek ise yazıyı içerik ve biçim yönünden hatasız kılma işlemidir. Öğretmen öğrencinin yanlışlarını çok belirtmemelidir, öğrenciyi yazmaktan soğutmamak amacıyla. Öğretmenin ödevleri, yazıları denetlemesi bir otorite varlığını hatırlatır ve öğrencilerin yazmaya karşı gevşeklik göstermeleri engellenmiş olur. İçeriksel ve dilbilgisel yönden düzeltme yapılır.

Düzetmede dikkat edilecek noktalar:

·         Objektif olunmalıdır.

·         Yapıcı bir şekilde yanlışlar söylenmelidir.

·         Herkes için ortak ölçütler uygulanmalıdır.

 

Değerlendirme ve Düzeltme Sonrası Geri Bildirimde Bulunma:

  Öğretmenin geri bildirimde bulunması yazma süreci için önem arz etmektedir. Öğretmenin sunduğu fikirler öğrenciler için önemlidir ve motive edicidir. Öğrenci için güdüleyici niteliktedir.

Yazma Çalışmalarının Değerlendirilmesinde Biçim ve İçeriğin Önemi:

  Biçim ve içerik eşit düzeyde tutularak değerlendirilmelidir. Mekanik unsurlara takılı kalıp, içerik unsurları ihmal edilmemelidir. Biçime fazla önem verip, içerik ihmal edilmemelidir. Öğrenciler de öz değerlendirme yaparken hem içerik hem de şekil açısından değerlendirmelidirler.

Değerlendirmede Düzeltme Sembollerini Kullanma:

  Düzeltme sembollerini kullanmak önem arz etmektedir. Öğretmen yazı çalışması sonrasında düzeltme yaparken düzeltme sembollerini kullanmalıdır. Öğrenciler bu sembolleri görünce hatalarını düzeltme fırsatı elde ederler.

 BENZERLİK ORANI %'2DİR.